سند لر بودن ایل کلهر(سفرنامه خانلر خان اعتصام الملک)

میرزا خانلرخان اعتصام الملک

پدرش میرزا احمد مازندرانی یا میرزا محمد علی مازندرانی از منشیها و مستوفیهای زمان فتحعلیشاه و محمد شاه بود .

سفرنامه خانلر خان اعتصام الملک ، متن ، ص : 71

صارم الدوله و میرزا بزرگ پیشکار ، در شهر کرمانشاهان مراقب امور حکومتی و نظم امر جمهور رعیت و انجام خدمات دیوانی بودند و در مهمات ، کلیه رجوع به سرکار عمادالدوله داشتند .

محمد حسن خان سرتیپ ، حاکم کلهر در آن ایام از کرمانشاهان مرخص و روانه به محال خود گردید .بعد از ورود او بر ایل و الوار کلهر خبر رسید که بنای بد رفتاری و تلافی با طوایفی که بستگی با مصطفی قلی خان حاکم سابق داشته اند ، گذاشته و اکثری را مبالغ گزاف ترجمان کرده ، نواب عماد الدوله احکام موکد به او فرستاد که ترک اغراض نموده ، از این سوء سلوک اعراض کند .

سند لر بودن طایفه سنجابی و کلهر (کتاب آفتاب سوزان ایران )

کتاب : زیر آفتاب سوزان ایران

نوشته : اسکارفن نیدرمایر

ترجمه : کیکاووس جهانداری

در جنگ جهانی اول دولت آلمان برای کاستن از فشار جنگ تصمیم گرفت به گونه‌ای انگلیسی‌ها را در شرق ـ به خصوص ایران و افغانستان که دروازه هند به شمار می‌آمدند ـ مشغول سازد تا بخشی از نیروهای نظامی انگلیس برای دفاع از هند را آنجا مصرف نماید .روسیه نیز که هم پیمان انگلستان بود ناگزیر به انگلستان کمک می‌کرد و به این ترتیب از قدرت دفاعی متفقین تا حدی کاسته می‌شد .فعالیت هیئت‌های فعال و بزرگ نظامی و جاسوسی آلمانی در مرکز ایران براساس چنین سیاستی صورت می‌گرفت و ‘اسکار فن نیدرمایر ( ۱۸۸۵ـ ۱۹۴۵) نیز در راس یکی از این گروه‌ها قرار داشت .گروه نیدرمایر ـ که واسموس نیز بدوا از اعضای آن بود, اما بعد از آن کناره گرفت و در جنوب فعالیت نمود ـ با طی حدود ۲۲هزار کیلومتر ـ سوار بر چارپایان, از عرض ایران و از میان کویر سوزان به سوی افغانستان عبور کردند .این در حالی بود که آن‌ها باید فعالیت خود را از دید نیروهای نظامی و جاسوسان انگلیسی و روسی که در سرتاسر ایران پراکنده بودند پنهان سازند . گفتنی است که بخشی از گروه اصلی نیدرمایر متشکل از ۱۴۵نفر و ۲۳۶راس چهارپا از اصفهان به راه افتاد و از آن جمع فقط ۳۷تن از افراد و ۷۹راس چهارپا به هرات رسید .بقیه در طول مسیر یا گریختند و یا جان باختند .نیدرمایر و همراهانش سرانجام به هدف خود که ورود به افغانستان و عبور از آن بود توفیق یافت .اما ‘حبیب الله خان’, امیر آن منطقه که زیر نفوذ نایب‌السلطنه هندوستان بود, با آنها آن چنان که باید همکاری نکرد و به اقدامی دست نزد .گفتنی است نیدرمایر در راس گروه اصلی, پس از این که از طریق بغداد و قصر شیرین و کرمانشاه وارد ایران شد و از آن‌جا به نهاوند و همدان و سرانجام اصفهان رفت, مدتی را در این شهر اقامت نمود .سپس مسیر بعدی را تا هرات طی کرد.

 

* حدود ده روز بعد اخبار بسیار اسف انگیزی از مرز ایران رسیده . قوای رئوف بیگ با لرهای سنجابی کرمانشاه ، وارد جنگ شده و با دادن تلفات بسیار ناگزیر عقب نشسته بود .

 

*  قنسول ایرانی که به خدمتش رسیدیم و نتوانست از اظهار نظر انتقاد آمیز نسبت به رفتار ترکها خودداری کند بر ایمان تعریف کرد که حاکم کرمانشاه ، امیر مفخم در حال حاضر با قوایی بسیار در سرپل ذهاب به سر می برد و با لرهای کلهر که از پرداخت عوارض خود استنکاف کرده اند در حال جنگ است .